Tytuł ma prowokować, niech więc prowokuje. Sztuczna inteligencja (AI), a w zasadzie sztuczne sieci neuronowe poddane tzw. głębokiemu uczeniu nienadzorowanemu na bazie ogromnych ilość danych, zaskakuje coraz bardziej. I nie tylko w dziedzinach stricte technicznych, w automatyzacji pracy czy robotyce, ale też w dziedzinach, w których to my, ludzie, zawsze dominowaliśmy. Programy komputerowe nie tylko wyręczają nas w ciężkich i monotonnych pracach fizycznych, ale też zastępują nas z coraz większym powodzeniem w pracach umysłowych, gdzie wymagane są zdolności kognitywne, takie jak pamięć, rozumienie i dostosowywanie się do zmieniających się okoliczności.
Nie tak dawno naukowcy z OpenAI stworzyli generator tak wiarygodnych tekstów, że wstrzymali się z udostępnieniem pełnego algorytmu opinii publicznej. Ze względu na niespotykaną wcześniej jakość tekstów generowanych przez model zwany GPT-2, został on nawet ochrzczony mianem najdoskonalszego generatora fake newsów. W listopadzie udostępniono nieco słabszą wersję generatora (1) – zamiast na 1,5 miliardzie parametrów, dostępna wersja została wytrenowana na bazie “tylko” 700 milionów parametrów. Tym samym każdy może przetestować jego działanie.
Takich przykładów, gdzie umiejętności komputera zaczynają wkraczać w domeny zarezerwowane od wieków przez myślącego i rozumnego homo sapiens, jest jednak coraz więcej.
W kwietniu 2020 roku planowana jest premiera X symfonii Beethovena. Nad tym niedokończonym przez mistrza utworem pracuje teraz nie kto inny jak właśnie sztuczna inteligencja (2). Choć brzmi to groteskowo, efekt prawdopodobnie zadziwi niejednego miłośnika muzyki wielkiego mistrza. Obecnie algorytm uczy się stylu Beethovena na bazie jego wszystkich utworów, a zdaniem ekspertów zaangażowanych w projekt, już teraz efekty są zachwycające. Notabene, gdyby przyszła komuś ochota zostać dobrym pianistą, a nie ma czasu poświęcać ćwiczeniom kilkunastu lat życia, zawsze może usiąść przy niewielkiej konsoli i zagrać tak, jak “podpowiada” sztuczna inteligencja, wytrenowana na bazie 1400 kompozycji muzyki poważnej (3). Dla najbardziej leniwych dostępna jest nawet wersja internetowa tej konsoli (4).
Równie ciekawie AI prezentuje się w malarstwie. 23 października 2018 w Domu Aukcyjnym Christie’s sprzedano obraz wygenerowany przez AI. Być może aukcja przeszłaby bez echa, gdyby nie fakt, że nabywca wyłożył za fikcyjny portret aż 432 500 funtów, czyli przeliczając na naszą walutę ponad 2 miliony złotych. To dowodzi, że rynek zaczyna traktować dzieła tworzone przez AI jako nowy trend, który ma potencjał na krociowe zyski (5). Cała kolekcja (6) wygląda nienaturalnie, sztucznie, mimo to na swój sposób jest oryginalna i niepowtarzalna, a przecież to najbardziej cenią kolekcjonerzy i znawcy tematu. Pomysł zrodził się w głowach grupy paryskich artystów, którzy zaangażowali w projekt programistów specjalizujących się w uczeniu maszynowym. Ambicje twórców sięgają jednak dalej niż jednorazowy eksperyment. Twierdzą, że ich projekt zapoczątkował właśnie nowy nurt w malarstwie, nazwany przez nich GANizmem. Nazwa wiąże się ściśle z rodzajem sieci neuronowej, jaka została wykorzystana do wykonania portretów. Chodzi o GAN, czyli Generative Adversarial Networks, rodzaj uczenia maszynowego, który został opracowany w 2014 roku przez Iana Goodfellowa. Polega on konfrontowaniu dwóch sztucznych sieci neuronowych na bazie tych samych danych statystycznych.
Mamy więc cztery możliwe scenariusze rozwoju wydarzeń, jeśli chodzi o przejmowanie przez sztuczną inteligencję roli artysty, twórcy i kreatora:
– AI będzie tworzyć oryginalne dzieła muzyczne czy literackie w nieograniczonej ilości,
– AI będzie tworzyć tego typu dzieła w ograniczonej ilości,
– AI będzie wspomagać proces twórczy artystów,
– Al będzie wspomagać proces twórczy, ale niezależnie powstanie cała nowa sfera utworów stworzonych, napisanych czy skomponowanych przez AI.
Zobaczymy, co przyniesie w tej kwestii rok 2020. Wszystko wskazuje na to, że to będzie kolejny przełomowy rok w branży AI, więc warto śledzić na bieżąco newsy na temat sztucznej inteligencji.
(1) https://talktotransformer.com/
(2) https://www.classicfm.com/composers/beethoven/news/computer-completes-unfinished-tenth-symphony/
(3) https://www.classicfm.com/music-news/google-piano-genie-ai-improvise/
