Każda partia powinna zakończyć się remisem, przy założeniu, że szachiści zasiadający po obu stronach szachownicy wykonują optymalne, idealne ruchy. Tak się jednak nie dzieje, gdyż jeden z graczy z biegiem czasu wykona z pewnością jakiś słabszy ruch, co pozwoli przeciwnikowi uzyskać choćby nieznaczną przewagę. Pytanie, czy będzie potrafił ją wykorzystać, bo istnieje cała masa sposobów, by uratować remis w końcówce, nawet w beznadziejnej sytuacji. Z tego względu warto wiedzieć, w jakich sytuacjach możemy uzyskać remis w szachach:
(Niniejszy artykuł jest fragmentem poradnika szachowego Adrenalina dla umysłu)
Partia może zakończyć się remisem w kilku sytuacjach:
1. Uzgodniona decyzja graczy.
Na niektórych turniejach obowiązuje zasada, że przed ustaloną wcześniej liczbą ruchów gracz nie może oferować remisu lub na niego przystać po propozycji złożonej przez przeciwnika. Na przykład, jeśli uzgodnisz z rywalem remis w 15. ruchu, a w turnieju obowiązuje zasada, że przed 30-tym ruchem nie można proponować lub uzgadniać remisów, wtedy obaj zawodnicy otrzymają zero punktów za tę partię, tak jakby obaj ją przegrali. Należy też pamiętać, że remis proponuje się po wykonaniu ruchu, jednak przed naciśnięciem zegara. Uzgadnianie remisów jest pewnego rodzaju patologią we współczesnych szachach, gdyż na turniejach szachów klasycznych, z tempem 90+30, przy braku jakichkolwiek ograniczeń co do ilości ruchów wymaganych przed uzgodnieniem remisu, wiele partii kończy się takim remisem już po 8. czy 10. ruchu.
2.Trzykrotne powtórzenie tej samej pozycji.
Do remisu prowadzi trzykrotne uzyskanie tej samej pozycji na szachownicy. Nie jest wymagana sekwencja trzech takich samych ruchów po każdej ze stron, choć najczęściej tak się zdarza.
3. Zasada 50 i 75 ruchów.
Remis zostanie ogłoszony, jeśli gracze wykonają po 50 ruchów bez ruchu pionem lub bez zbicia jakiejkolwiek figury, o ile taką sytuację zgłosi jeden z graczy. Jeśli nie zostanie to zgłoszone, partia powinna się zakończyć remisem po 75 ruchach bez ruchu pionem czy zbicia jakiejś figury. Przepis ten jest jednak w pewnych sytuacjach problematyczny. Zgodnie z przepisami, gracz mający wykonać ruch, i mający świadomość, że kolejne 50 ruchów odbędzie się bez bicia pionem i bez bicia jakiejkolwiek figury, może wezwać sędziego i zgłosić taką sytuację. Wtedy sędzia może orzec remis. Duży problem zaczyna się wtedy, gdy gracze wykonali już sporo ruchów i nie wiadomo, który ruch zaczynał sekwencję 50 ruchów. Co więcej, może się zdarzyć, że sędzia nie może asystować graczom podczas liczenia ruchów. Jedyne ułatwienie pojawia się na turniejach, gdzie jest wymagany zapis partii. Wtedy sędzia może przeanalizować zapis i policzyć, ile ruchów wedle tej zasady zostało już wykonanych.
4. Brak materiału matującego.
Remis zostanie ogłoszony, jeśli na szachownicy pozostanie:
– król naprzeciwko króla,
– król naprzeciwko króla i gońca,
– król naprzeciwko króla i skoczka.
W każdej z tych sytuacji nie ma możliwości dać mata przeciwnikowi. W przypadku zaistnienia takiej sytuacji w szachach online, system automatycznie zakończy grę z wynikiem remisowym.
5. Pat.
W sytuacji, gdy jedna ze stron nie może wykonać żadnego ruchu, a król nie jest szachowany ani matowany, orzeka się remis na skutek pata.
6. Reklamacja.
Podczas turniejów szachów szybkich, np. rozgrywanych tempem 15+0, na dwie minuty przed końcem partii lub później, można zgłosić, że rywal gra na czas. Wtedy sędzia, po analizie sytuacji na szachownicy i przyznaniu racji, ogłasza remis. W przypadku negatywnej decyzji sędziego partia toczy się dalej.